Gelezen: John Irving, Last Night in Twisted River
Een paar weken terug heb ik Last Night in Twisted River (LNiTR), van John Irving, uitgelezen. Ik had het boek al een hele tijd geleden aangeschaft, was er al eens in begonnen, maar heb het nu doorgeploegd. Nouja, dat viel nogal mee; het is weliswaar een dik boek maar ook erg leesbaar geschreven.Irving en zijn universum ben ik jaaaaren terug voor het eerst tegengekomen in de vorm van de film 'Hotel New Hampshire'. Een kenner vertelde me dat de film geen recht doet aan het boek (heb ik ook gelezen maar herinner ik me niet veel van), maar hij vergat de sterrol die Nastassja Kinski in deze film speelt. Als Beer. Geweldig! Eerlijk gezegd ben ik de rest van de rolprent een beetje vergeten, maar die Beer... oef, diepe indruk gemaakt op mijn toendertijd prille kunstbesef of zoiets.
Fast Forward naar een serieus boek. LNiTR speelt zich af in een universum dat een lezer van Irving bekend kan voorkomen. Er zitten beren in (daar heb je ze weer, nu helaas zonder NK), de wrede natuur in de Noordelijke VS, woeste kerels en gigantische bergen van vrouwen, heftige (maar niet erg expliciete) sex, vuurwapens en (hier allicht mee samenhangend) kras geweld. Een episch verhaal van de wederwaardigheden van merkwaardige buitenbeentjes, een familiegeschiedenis ook, waarin sommige onwaarschijnlijk zachtaardige helden uiteindelijk tragisch sterven, maar andere overleven door hulp van Hogerhand (maar niet van god).
Het eigenlijke verhaal is te cru en, in zijn onwaarschijnlijkheid, nogal nutteloos om na te vertellen. Bovendien zou ik daarmee de plot weggeven, zonde. Ik heb het boek met veel plezier gelezen, soms tientallen pagina's op een avond, en ik ben het met de extreem lovende knipsels uit recensies in het boek eens: hier is een uiterst ervaren rasverteller aan het werk. Het boek beweegt zich zonder al te opzichtig te schakelen van het ruwe, via het gruwelijke, naar het tedere, vaak op een enkele pagina. Een paar van de hoofdpersonen zijn zo ongewoon maar ook zo levend beschreven dat ze me nog wel even zullen bijblijven.
Hier is alleen iets raars aan de hand. De eigenlijke hoofdpersoon, een kok, blijft (wat mij betreft) wat vaal; zijn zoon, een schrijver, iets minder. De sidekick, een ruwe houtvester, gaat gaandeweg het verhaal nogal overheersen, en krijgt ook enkele minder waarschijnlijke kenmerken aangemeten als schijnbaar moeiteloze omgang met moderne technieken als fax en tiepmasjien. Aan het eind wordt hij zelfs een tragische held, in een uitgespnnen scene die waarschijnlijk de emotionele climax van het boek moet zijn maar op mij als lichtelijk onwaarachtig overkomt en, erger nog, in zijn pathos niet echt in de toon van de rest van het boek past.
En daar komt het problematische van dit boek naar boven. Het lijkt wel alsof Irving zich voorafgaand aan het schrijven een aantal doelen heeft gesteld: intergenerationele roman, brede blik op Amerika, de rol van geweld en wraak, kookkunst en schrijverschap als substantiele thema's, aangevuld met de gebruikelijke panoplie van Irvingsiaanse helden, subthema's en liefdevolle en gedetailleerde vertellingen van ambachtslieden-aan-het-werk (in casu: een kok). Hier en daar lijkt het boek schematisch te zijn ingevuld, en de schrijver-in-spe die Irving opvoert lijkt soms te fungeren als spreekpop voor wat hij (JI) de kritiek te vertellen heeft. Geinig, maar ook wat klunkig in het verhaal verweven, het blijven onverwerkte brokken, als de chocolade-chips in die koekjes.
Maar, gelukkig, JI is een voldoende bekwame schrijver om me deze zwakke plekken te doen vergeten tijdens de rit. NLiTW blijft dus een aan te raden boek, alleen misschien niet zijn sterkste. Ik zie op twee manieren het schrijverschap aan het werk: expliciet, al te expliciet, in de tekst over Danny Angel, impliciet in de manier waarop constructie door de tekst heenschemert. Dat maakt het boek, voor mij dan, minder dan volledig geslaagd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten